Tất tần tật về bệnh viêm hô hấp ở trẻ em mẹ cần biết

Viêm hô hấp ở trẻ em là một trong những nguyên nhân nhập viện thường gặp nhất ở trẻ dưới 1 tuổi. Khi trẻ có các triệu chứng bị bệnh cần được điều trị kịp thời để tránh nguy cơ trở nặng và những biến chứng không đáng có.

Viêm hô hấp là gì?

Viêm hô hấp ở trẻ em (hay viêm đường hô hấp) là một trong những căn bệnh thường gặp, tùy vào vị trí bị bệnh mà có thể chia thành:

• Viêm hô hấp trên: thường là mũi, họng, tai, nặng nhất là viêm thanh quản - có khi bác sĩ chẩn đoán là viêm mũi họng, thường là do vi rút, nhất là bệnh theo mùa, thời điểm xung quanh có nhiều người bị bệnh.
• Viêm hô hấp dưới bác sĩ sẽ chẩn đoán tùy nơi bị bệnh như:

1. Viêm phế quản;
2. Viêm tiểu phế quản: bệnh này khò khè nhiều và dù đã hết bệnh trẻ vẫn tiếp tục khò khè;
3. Viêm phổi/viêm phế quản phổi: bệnh này xuất hiện khả năng là do vi trùng nhiều;
4. Viêm phế quản co thắt.

Nguyên nhân gây bệnh viêm hô hấp ở trẻ em

Nguyên nhân của nhóm bệnh này cũng có thể là do vi rút nhưng khó để phân biệt, hoặc do bị nhiễm thêm vi trùng hay do vi trùng gây ra. Việc chẩn đoán chính xác xem trẻ bị mắc chứng bệnh nào, quyết định dùng kháng sinh hay không là tùy thuộc vào bác sĩ khám và theo dõi. Tuy nhiên Tổ chức Y tế Thế giới cho phép nếu trẻ thở nhanh, thở rút lõm là xem như khả năng do vi trùng nên dùng kháng sinh, vì thế các phụ huynh cũng phải tập theo dõi dấu hiệu này để biết trẻ có nặng chưa.

Trẻ dưới 4-6 tháng ít khi bị viêm hô hấp (bệnh vặt) vì có lượng kháng thể chống bệnh từ mẹ truyền sang, sữa mẹ cũng có kháng thể, với lại tuổi này ít tiếp xúc với môi trường và người lạ. Trẻ lớn hơn thì tiếp xúc nhiều với môi trường xung quanh hơn nên nguy cơ mắc bệnh sẽ bắt đầu tăng lên. Các nguyên nhân chính như:

• Thời tiết thay đổi, môi trường sinh hoạt không sạch sẽ, lành mạnh làm trẻ giám sức đề kháng, đa số là do vi rút, thỉnh thoảng do vi trùng.
• Trẻ bị lây từ người lớn hoặc từ trẻ khác. 

Dấu hiệu nguy hiểm

• Viêm phổi - viêm thanh quản: cần theo dõi nhịp thở, tập đếm nhịp thở nếu thở nhanh, hay thở rút ngực là viêm phổi; khóc khàn + khó thở là viêm thanh quản, trong trường họp này cần đi khám ngay. Trẻ < 2 tháng: nhịp thở > 60 lần/phút; Trẻ < 12 tháng: nhịp thở > 50 nhịp/phút; Trẻ 12 tháng - 5 tuổi: nhịp thở > 40 nhịp/phút.
• Thở khó
• Co lõm lổng ngực: khi hít vào bình thường thì vùng ngực nâng lên nhưng lại lõm vào.
• Phập phông cánh mũi: bình thường lúc thở cánh mũi không di động nhưng khi khó thở cánh mũi lại di động phồng rồi xẹp.
• Bệnh chuyển nặng khi xuất hiện các triệu chứng trẻ ngủ li bì, bỏ bú, có hiện tượng co giật.
• Trong trường hợp trẻ bị ho kéo dài, ho nhiều về đêm thì có khả năng trẻ bị suyễn.
• Sổ mũi kéo dài, thò lò mũi xanh trẻ có khả năng bị viêm VA.
• Nhiều bé thở khò khè nghe rất đáng sợ nhưng vẫn bú tốt, tươi tỉnh thì thường là do đường thở mềm, khi trẻ lớn sẽ hết dần.

Cách chăm sóc bé bị bệnh tại nhà

Việc chăm sóc tại nhà là một trong những yêu cầu bắt buộc đối với các phụ huynh có con nhỏ bị bệnh và dưới đây là một số yêu cầu khi chăm sóc trẻ bị bệnh tại nhà:

• Cần thường xuyên nhỏ mũi, bôi dầu lòng bàn chân cho trẻ, đặc biệt cần xem xét lại phòng ở có bị nóng, hầm hập hay lạnh không.
• Cho trẻ uống thuốc ho thảo dược, nếu tình trạng không thuyên giảm thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để thăm khám.

Phòng ngừa bệnh viêm hô hấp ở trẻ em

• Cần cho trẻ nhỏ bú đủ, trẻ lớn uống nhiều nước, ăn nhiều rau, hoa quả, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, chích ngừa đủ và đúng lịch.
• Ngủ đủ: không để trẻ ngủ trễ. Bởi giấc ngủ sâu từ 9 giờ tối đến 5 giờ sáng rất quan trọng để tạo miễn dịch, tăng sức đề kháng cho trẻ.
• Sinh hoạt hằng ngày cần tránh nóng quá hoặc lạnh quá. Cần lưu ý khi thay đổi môi trường từ nóng sang lạnh hay ngược lại một cách đột ngột. Ngoài ra, phải chú ý: nằm trong phòng máy lạnh 27 độ, tránh để gió điều hòa lùa thẳng vào người. Đối với trẻ nằm quạt cũng không nên để quạt thổi thẳng vào mặt, vào đầu. 
• Trẻ không nên tắm quá lâu, không nên tắm nhiều lần trong ngày.