Không ai có thể phủ nhận tầm quan trọng của sách với sự phát triển trí tuệ và tâm hồn con trẻ. Nhiều gia đình giữ truyền thống đọc sách cho con trước giờ ngủ, để khi lớn lên, bé vẫn giữ được thói quen đọc một vài trang sách trước khi chim vào giấc ngủ say. Đọc sách cùng với trẻ giúp hướng trẻ tối sự phong phú của ngôn từ và nắm bắt được những kỹ năng quan trọng của việc sử dụng ngôn ngữ. Tuy nhiên, để bé yêu thích việc đọc sách thì ngoài các yếu tố môi trường như thói quen đọc sách của gia đình, sự chăm chút cho một "góc đọc sách nho nhỏ” của con,v.v... thì việc lựa chọn các quyển sách phù hợp từng độ tuổi cho bé cũng là một yếu tố quan trọng. Đặc biệt, mỗi một giai đoạn, bé có sự phát triển về tâm lý, nhận thức khác nhau nên cha mẹ càng cần chú ý hơn để chọn các loại sách phù hợp cho con thêm hứng thú với việc đọc sách.

Dưới 1 tuổi: Giai đoạn bắt đầu tạo thói quen

Giai đoạn dưới 1 tuổi, đặc biệt khi bé dưới 6 tháng vè thậm chí càng sớm càng tốt, cha mẹ nên bắt đầu hoạt động đọc sách cho bé. Ở thời điểm này gần như bé lĩnh hội việc “Đọc” qua các âm điệu của giọng người đọc (mẹ, cha...) thay vì việc lật giở các trang sách. Các chuyên gia cho rằng, việc cho bé tiếp xúc với sách sớm trong giai đoạn năm đầu đời là nhân tố quan trọng để hỗ trợ phát triển sự nhận thức cũng như trí thông minh về cảm xúc. "Khi bạn đọc to cho em bé, là bạn đang ‘dạy’ con nhận thức về sự khác biệt của các loại âm thanh cũng như ngữ nghĩa khác nhau và là nền tảng cho việc học nói cũng như nhận thức sau này”, Tiến sĩ Marilyn Segal Hiệu trưởng danh dự của Học viện Nghiên cứu giáo dục sớm trẻ em tại trưởng Đại học Nova Southeastern cho biết.

Gợi ý một số loại sách phù hợp cho con trong giai đoạn này:

-  Sách tranh với màu sắc tươi sáng, hình ảnh đơn giản nhằm khuyến khích, thúc đẩy khả năng nhận biết của bé. Với nhóm tuổi này, các con thật sự không hào hứng với các truyện như truyện cổ tích ới lời thoại rất dài. Cha mẹ lưu ý chọn loại sách truyện mà mỗi trang chỉ có hình ảnh đơn giản và tối đa 2 dòng chữ/1 trang. Nên chọn loại bìa cứng để hạn chế việc xé, gặm,... khi còn con nhỏ.

-  Các loại sách về chủ đề riêng biệt dạng đơn giản: Sách nhận biết đồ vật trong gia đình, sách nhận biết các loại trái cây, các món đồ quần áo,... Mẹ hãy chỉ và đọc rõ ràng các hình ảnh trong sách và tạo liên kết với các món đồ xuất hiện trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày của con. Ví dụ: “Con hãy nhìn ĐÔI TẤT MÀU VÀNG này, giống ĐÔI TẤT VÀNG mà con đang đi nhì”...

-  Sách dạng “kích thích giác quan” như sách touch and feel (sờ và cảm nhận), Sách có âm thanh, sách vải,... Thưởng các loại sách này được bán ở những hiệu sách ngoại văn hoặc các điểm bán trên mạng uy tín về dịch vụ sản phẩm cho bé. Chúng vừa cung cấp nội dung câu chuyện trong sách qua lòi kề của người lớn để bé nghe, vừa đem tới cho bé sự tương tác đa dạng với sách. Đặc biệt loại sách vải rất mềm phù hợp các bé dưới 1 tuổi. Mẹ nên chọn địa chỉ uy tín để mua sách nhằm đảm bảo chất liệu vài an toàn khi tiếp xúc da con và khi kiểm tra kỹ lưỡng các chi tiết nhỏ nếu sách vải có đính các hạt trang trí.

-   Sách thơ, đồng dao cho bé: với sự ngân nga như lời hát, sự lên bổng xuống trầm của âm điệu, dạng sách này giúp bé có sự cảm thụ đầy tính “nhạc”. Đặc biệt với bé nhỏ, sự kết nối từ giọng nói của mẹ với lơi kể ngọt ngào còn là sợi dây kết nối yêu thương với con.

Trên 1 tuổi - dưới 2 tuổi: Tạo hứng thú

Đây là giai đoạn con đã có sự nhận biết về các đồ vật xung quanh, khả năng ngôn ngữ bắt đầu có sự tương tác với cha mẹ qua những từ, câu ngắn. Lúc này hoạt động tinh của con như cầm nắm, lật giở,... cũng đã phát triền nên con thường thích tự cầm quyển sách và mân mê hơn. Và đặc biệt ở mốc này, con bắt đầu muốn khám phá những điều xung quanh mình, tò mò hơn, háo hức hơn trước những điều mới lạ.

Gợi ý một số loại sách phù hợp cho con trong giai đoạn này:

-  Sách dạng lật giở: Một số loại sách mà nội dung được ẩn giấu đằng sau miếng bia hoặc một tờ giấy mỏhg sẽ kích thích bé tò mò và dùng tay “giở” nội dung hoàn chỉnh ra.

-  Sách nhận biết về các chủ đề nhưng mở rộng hơn: Các phương tiện giao thông, các loài hoa...

-  Truyện tranh ngắn, nội dung đơn giản.

Từ 2 đến 3 tuổi: Tương tác với tình huống sinh hoạt hằng ngày

Giai đoạn này, bé thể hiện sự chủ động cao hơn thông qua việc đặt ra các câu hỏi khi được nghe kể chuyện: Vì sao? Ai thế? Con gì?... Những thắc mắc, lý luận là biểu hiện của sự trưởng thành về tư duy, ngôn ngữ, bé đang nhận thức mọi việc một cách có chiều sâu hơn. Và đôi lúc, mẹ sẽ thấy bé rất chăm chú cũng như trầm ngâm khi đến một đoạn yêu thích, hay một đoạn cần phải suy nghĩ. Mặt khác, môi trường sinh hoạt của bé được mở rộng hơn, không chỉ giới hạn trong không gian gia đình mà còn ở trường mẫu giáo, là không gian tập thể vởi thầy cô bạn bè, là không gian xã hội khác như siêu thị, hàng xóm xung quanh,... nên các đầu sách cho giai đoạn này cũng cằn mở rộng tương thích với sự phát triển của con.

Gợi ý về một số loại sách phù hợp cho con trong giai đoạn này:

-  Những sách tranh về hành vi, thói quen tốt: Bạn nên cùng bé đọc các truyện tranh đề cập tới nội dung giáo dục hành vi ứng xử trong đời sống hằng ngày. Loại sách này không chỉ giúp bé tự mình nhận thức về cách ứng xử đúng đắn trong từng trường hợp cụ thể mà còn có thể giúp bé nhạy bén hơn, xử lý tốt hơn các tình huống với bạn bè cùng trang lứa ở môi trường khác như: nhà trẻ, bạn hàng xóm... Qua các câu chuyện trong sách, cha mẹ giải thích cặn kẽ với con những khái niệm, lý do,... để con tiếp nhận thông tin ban đầu qua tương tác với nội dung truyện.

-  Các sách tranh dán sticker: Bóc và dán sticker không chì khiến bé rất hào hứng mà còn giúp luyện tập vận động tinh, thúc đẩy tư duy logic và nhận thức của bé.

Giai đoạn trên 3 tuổi: Mở rộng khám phá sáng tạo 

Ở lứa tuổi này, bé không chĩ nhận biết và tiếp thu mọi thứ một cách bị động như giai đoạn nhỏ mà luôn đưa ra các thắc mắc để hiểu sự vật, sự việc đến cùng. Ngoài ra, lứa tuổi này con đã tiếp xúc với các chữ cái hoặc con số, đây là giai đoạn bé hòa mình vào đời sống tập thể ở trưởng mẫu giáo. Kinh nghiệm sống cũng như cách ứng xử trong các tình huống giao tiếp cùa bé được mở rộng, mong muốn học hỏi, tiếp thu kiến thức cũng tăng lên. Vậy nên các dạng sách cho lứa tuổi này đòi hỏi phải có “cốt truyện” hơn, mang tính dẫn dắt, logic hơn. Một số loại truyện mang tính hư cấu, cổ tích sẽ khơi gợi ở bé trí tưởng tượng sáng tạo và khám phá.

Gợi ý về một số loại sách phù hợp cho con trong giai đoạn này:

-  Truyện tranh với cốt truyện và thông điệp cụ thể: Nội dung dài hơn so với lứa tuổi trước để bé tăng khả năng phán đoán cũng như tư duy.

-  Các câu chuyện hằng ngày liên quan các tình huống trong cuộc sống, quen thuộc và gần gũi với bé.

-  Những sách liên quan tới kiến thức cơ bản trong trường mầm non của bé như sách theo chủ đề về tập đếm, chữ cái, v.v...

-  Các sách mang tính tương tác: Sách truyện dán hình, sách lego,...

-  Các truyện cổ tích, ngụ ngôn kinh điển dành cho trẻ em của thế giới và Việt Nam.

-  Các câu chuyện mang tính hư cấu, viễn tưởng.