Bệnh viêm tai giữa ở trẻ: Biểu hiện và phương pháp điều trị

Bệnh viêm tai giữa thường gặp nhất ở lứa tuổi nhỏ, đặc biệt là những bé đi nhà trẻ sớm. Tuy nhiên, rất nhiều người chưa hiểu rõ về căn bệnh này dẫn đến điều trị sai cách cũng như để bệnh chuyển biến nặng hơn. Vì vậy, trong bài viết dưới đây, chúng tôi hi vọng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này.

Bệnh viêm tai giữa (VTG)

Để hiểu rõ về bệnh viêm tai giữa, ta cần biết cấu tạo cơ bản của tai giữa. Tai giữa là một khoang không thông với tai ngoài, mà chỉ thông xuống sau mũi họng qua một ống nhỏ (gọi là vòi nhĩ hay vòi Eustache). Trong khoang tai giữa có ba chuỗi xương con. Âm thanh nghe được bên ngoài đập vào màng nhĩ, màng nhĩ rung truyền chần động đi qua ba chuỗi xương con với đúng tần số đó để truyền rung động vào tai trong, để người có thể nghe được âm thanh.

Bình thường, tai giữa sẽ tiết dịch để chuỗi xương con hoạt động mềm mại. Dịch tiết ra đi theo ống thông xuống họng. Nếu gặp nguyên do nào đó làm cho ống thông bị tắc, dịch sẽ không còn đường thoát và ứ lại trong tai giữa. Trong cơ thể con người, bất cứ chỗ nào thông mà bị tắc lại thì dễ bị nhiễm trùng (giống như cống thoát nước, nếu thông thì không sao, nhưng nếu ứ lại thì sẽ có vấn đề, vi khuẩn sẽ sinh sôi nảy nở). Do đó, bệnh viêm tai giữa là xảy ra do tắc vòi nhĩ, gây ứ dịch trong tai giữa, dẫn đến nhiễm trùng tai giữa.

Biểu hiện của viêm tai giữa

Nhiều cha mẹ thường hay nhầm lẫn cho rằng trẻ bị viêm tai giữa khi thấy trẻ hay dùng tay nghịch ngợm chọc vào tai và vội vàng mang con đi khám. Điều này không thực sự chính xác. Nếu trẻ bị viêm tai giữa, dịch ứ lại trong tai ép vào màng nhĩ, khiến màng nhĩ bị sưng phồng lên (giống như việc lên xuống một độ cao nào đó như cất cánh lên xuống máy bay chẳng hạn) gây ra đau tai. Do đó để chẩn đoán viêm tai giữa, cha mẹ cần căn cứ vào triệu chứng đau tai ở trẻ.

Nếu trẻ nhỏ bị viêm tai giữa mà chưa nói được thì bé quấy khóc một cách vô cớ, càng nằm càng bị đau nhiều hơn nên bé khóc rất dữ, ngủ không yên. Còn trẻ đủ lớn để biểu đạt thì có thể cho ngón tay ngoáy tai và khóc. Trẻ đã biết nói thì sẽ nói bị đau tai. Vì những triệu chứng gợi ý đau tai trên không đặc hiệu và không đáng tin cậy nên bác sĩ phải khám tai trong mọi lần khám.

Ngoài triệu chứng đau tai, trẻ còn có thể có một số triệu chứng không đặc hiệu khác như sốt, ói, ù tai hay lùng bùng tai.

Phương pháp “CHỜ” trong chữa trị bệnh viêm tai giữa

Hiện tại, ở Việt Nam, khi trẻ bị viêm tai giữa, các bác sĩ hầu như vẫn còn sử dụng phương thức chữa trị của thế giới cách đây mười mấy năm, đó là cho trẻ uống kháng sinh. Tuy nhiên, cách chữa trị này đã không còn phù hợp với khuyến cáo hiện nay.

Phương thức chữa trị bệnh viêm tai giữa của thế giới đã thay đổi vào khoảng 10 năm trước, khi số liệu cho thấy có một số trẻ bị viêm tai giữa một cách rõ ràng, chỉ uống thuốc giảm triệu chứng (hạ sốt, giảm đau) chứ không dùng kháng sinh điều trị, nhưng trẻ vẫn tự khỏi bệnh sau 2 - 3 ngày theo dõi. Do đó, vào thời điểm đó, khuyến cáo điều trị dành cho trẻ bị viêm tai giữa là lựa chọn “chờ”. Nghĩa là, nếu trẻ bị viêm tai giữa, bác sĩ cần thảo luận với cha mẹ để có thể đưa ra quyết định lựa chọn giữa hai phương thức điều trị: phương thức “chờ” hoặc cho trẻ uống thuốc kháng sinh liều cao. Nếu cha mẹ lựa chọn uống kháng sinh thì bác sĩ sẽ kê đơn, tuy nhiên, tác dụng phụ của kháng sinh thì không tốt cho trẻ. Còn nếu cha mẹ đổng ý không dùng kháng sinh thì cho trẻ chờ. Và khuyến cáo này lúc đó chỉ áp dụng cho trẻ trên 2 tuổi.

Có một điều nữa là không phải trẻ nào bị viêm tai giữa cũng gây thủng màng nhĩ. Con số thống kê cho thấy chỉ có khoảng 20% trẻ bị viêm tai giữa bị chảy dịch tai, còn đa số trường hợp không thấy dịch chảy ra. Dịch viêm tai giữa có màu trắng đục như nước vo gạo, còn vàng vàng là do ráy tai và điều này không gây nguy hiểm gì đến sức khỏe của trẻ nên cha mẹ có thể yên tâm mà chờ.

Nguồn Để Con Được Ốm BS Nguyễn Trí Đoàn